Je wilt naar Cuba maar hoe je het eiland zal ontdekken is nog een groot mysterie. Begrijpelijk want het aanbod is groot en afhankelijk van je keuze zal je reiservaring ook anders zijn. Eén ding is wel zeker: op gelijk welke manier je ook reist, er zal altijd wel een avontuur wachten. Tenzij je beschikt over stalen zenuwen zou de frustratie en het onbegrip langs jouw kant wel eens tijdelijk hoge toppen kunnen scheren.  

Omarm de charme van Cuba want je tijdig en vlekkeloos op je bestemming brengen met duidelijke informatie over transporttijden, is niet bepaald aan elk van hen besteed. Ambiance en een smile met of zonder tanden daarentegen wel! 

1. Boek een huurwagen op Cuba

Prijs: ✮✮✮✮✮ - Avontuur: ✮✮✮✮✮

Na mijn eigen ervaringen met huurwagen op Cuba zijn we het er allemaal over eens: de Cubaanse wegen zijn een ware uitdaging voor de goedkope geïmporteerde Chinese wagens. Maar geen nood, je kan er ook Renault of Mercedes huren. Enkel kiezen voor een Europees merk was en is voor mij nog steeds geen optie want dat valt buiten mijn prijscategorie. Maar weet dat je evengoed voor een kwalitatief betere auto kan kiezen die de prijs dan ook massaal de hoogte injaagt. Reken al snel op een huurprijs van om en bij de 1.000 eur voor 12 tot 14 dagen en dat voor een huurwagen uit China.

Redenen waarom ik wél nog een auto zou huren op Cuba:

• Geen duidelijke wegwijzers maar wel borden die bewust in de verkeerde richting staan. Dat is een uitgelezen kans voor een Cubaan om je te helpen en ondertussen zijn plaats in jouw auto naar huis te verzekeren. Je neemt maar best een goede wegenkaart mee of download reeds op voorhand de kaart via Google Maps of MAPS.ME. De kans dat één van beide werkt en tot op 100 m accurate info geeft, bestaat. De kans dat je verloren rijdt, blijft wel groter. 

• Naast een dozijn andere toeristen die gek zijn van roadtrippen, vind je langs de weg enkel nog zwaarbeladen camions, voetgangers, een verloren gelopen koe, Juan met de pet en zijn gammele tweewieler, paard met kar en de plaatselijk rijdende buurtwinkel. Autostrades en de grotere verbindingswegen in het algemeen lijken op een verlaten hindernisparcours. Bij het uitwijken van putten, variërend van 1 tot 100 diameter (diepte onbepaald), kijk je best uit of je je aankomende buur niet van te dichtbij goeiedag zegt. Een ongeval op Cuba krijg je beter niet want je verlaat het eiland niet zonder het onderzoek ‘a lo Cubano’ is afgerond. In steden is het druk, in dorpen is het chill rijden en tussen steden is het behoorlijk rustig op de weg.

• Je stopt waar je dat wenst en komt -al dan niet gewenst- op minder toeristische plaatsen. Als je op voorhand niet al je slaapplaatsen vastlegt, kan je ook op plekjes die niet beschreven staan in je reisgids of die de vaste bustrajecten niet aandoen, blijven. Net om die reden rijd ik graag zelf rond met de wagen.        

• Je autoband moet vervangen worden maar geen pechverhelping die je hier kan bellen, ook al hebben ze dat beloofd wanneer je de auto ophaalde. Gelukkig altijd wel een aantal Cubanen in de buurt die je ter hulp sloffen. Momenten waar ik mijn feministisch kantje graag tijdelijk naast me neerleg.

Redenen waarom ik geen auto meer zou huren op Cuba:

• Het probleem start reeds met het antwoord te zoeken op de vraag: waar boek ik mijn huurwagen? De bekende Amerikaanse verhuurbedrijven vind je er niet. Er zijn omwille van het embargo nog maar weinig internationale aanbieders van autoverhuur op Cuba. Als die er al zijn, zal je midden de boekingsprocedure afhaken omwille van de dubieuze betalingstechnieken die worden gehanteerd. Wel kan je rechtstreeks boeken bij een Cubaanse leverancier waar je de staatskas serieus zal spijzen zonder dat ook maar één local daar zijn profijt uit haalt. 

• Het is niet omdat je een bevestiging hebt, dat je wagen op de dag van afspraak blinkend en gewassen op je zal staan wachten. Meestal is het andersom en komen ze uren na afspraak wel met een sleutel naar kantoor toe gehold om die vervolgens aan het koppel te geven dat al een uur langer wacht dan jou. Bovendien is de kans ook bijzonder klein dat de wagen die je reserveert ook wel degelijk beschikbaar is of bestaat! En zit je dus vervolgens alsnog opgescheept met die wagen van Chinese makelij.

• De prijs die je online betaalde wordt ter plaatse verhoogd met mogelijks ter plekke uitgevonden extra verzekeringen die misschien toch wel noodzakelijk zullen blijken. Het zal vaak gaan over een bandenverzekering, afkopen van franchise, …. 

• De eventuele stress voor het vinden van brandstof. Tankers liggen geblokkeerd op zee maar geen één die zijn lading op Cuba kwijt kan. Dat was het scenario in 2019 waar ik gelukkig niet zelf de lege tankstations voorbij bolde op zoek naar brandstof. Wel mijn Cubaanse chauffeur die het begeerde ‘gasolina’ al wou tanken in een bidon om zijn rit van enkele dagen later vlot te laten verlopen.  En jawel, daar zit uiteraard het handelsembargo voor iets tussen. 

Ik geraakte de berg niet meer op met mijn huurwagen in Topes de Collantes

De Chinese Geely is de goedkoopste huurauto die je te pakken krijgt op Cuba. Goedkoop omdat hij op 4 banden, een stuur en een versnellingsbak na, geen extra opties meer heeft. Waarom ook? Om je richting aan te wijzen, steek je je arm uit het raam en in het donker rijd je beter niet, waarom dan ook lichten voorzien?

Op ontdekking in het bergachtige Topes de Collantes merken we langs de kant een plaats om te zwemmen waar uit muziekboxen reggaeton galmt en de illegale barbecue net aangestoken is. Duidelijk! We moeten daarheen! Mijn logisch verstand zegt de auto beter boven te parkeren en naar de rivier te wandelen. Naar beneden rijden lukt zeker maar naar boven wordt een totaal ander verhaal.

Uiteraard laat ik Geely rustig naar beneden bollen en parkeer ik mijn nieuwe, witte en dus totaal niet opvallende tourist car tussen de knappe Ford en Chevrolet uit de jaren ‘50. Dan komt het moment waar ik al voor vreesde tijdens het peuzelen aan de kippenbout die me was aangeboden door de bakman van dienst. Geely says no! In welke versnelling ik hem ook zette, hij was vastberaden: hier bol ik alleen maar achteruit! Mede door deze ervaring heb ik ondertussen een panische angst voor wagens die sputterend een bergpas willen bedwingen. Ik kon niet anders dan het stuur aan een Cubaan over te dragen die met het nodige gevloek en de hulp van enkele andere Cubaanse beren, Geely toch weer boven krijgen. What a fun we had!

2. We reizen met het openbaar vervoer door Cuba

Prijs: ✮✰✰✰✰ - Avontuur: ✮✮✮✮✮

Kies jij voor deze optie dan ben ik stikjaloers op jou. Of zeg me dan vooral de naam van je werkgever die je zoveel weken verlof gunt zodat je Cuba op deze manier kan ontdekken.

Eerst ga je namelijk uren aan de kant van de weg in de rij staan, wachtend tot er iets passeert dat mensen mag vervoeren en waar er nog plaats is. Meer Cubaans zal je het niet krijgen. Kuis je mondje Spaans maar wat op! Dat wordt onderhandelen over de Cubaanse prijs die jij sowieso niet zal betalen en dat nadat ze al dan niet beslissen om jou als buitenlander mee te nemen. In principe mogen ze dat niet maar denk vooral aan hun manier om extra geld te verdienen. Ik zou reizen met openbaar vervoer aanraden als je tijd in overvloed hebt om Cuba te ontdekken, het saldo op je rekening morgen onder nul gaat, je een aardig mondje Spaans spreekt en je assertief genoeg bent.

Of liften op Cuba een goed idee is? Ik deed het zelf nog niet en zag het nog niet veel mensen doen. Op de Cubanen na dan bedoel ik, want die doen het iedere dag.

Openbaar vervoer in de stad mag je wel nemen. Bussen waar de Efteling als bestemming op staat bestaan maar laat duidelijk zijn, ze rijden niet naar het land van Holle Bolle Gijs!

3. Toeristenbus Viazul of elke andere aan de overheid gelinkte busmaatschappij

Prijs: ✮✮✮✰✰ - Avontuur: ✮✰✰✰✰

Eerst even een misverstand uit de weg halen: Viazul is niet uitsluitend voor toeristen. Cubanen die het zich kunnen veroorloven, maken hier ook gebruik van. De bus heeft vaste trajecten maar niet altijd een betrouwbaar uurrooster. Zeker in tijden waar brandstof schaars is, durven ze hun reistijden aanpassen of bussen afschaffen. Vergeet de reiswetgeving, een alternatief ontvang je bij annulatie niet. Ik werd nooit gewaarschuwd dat mijn bus werd geannuleerd maar kreeg wel altijd mijn geld terug. Just so you know!

Gezien het beperkt aantal goedkope alternatieven, kan ik Viazul zeker aanraden. Ik maakte al veel gebruik van hen en steeds met succes. Ik kwam altijd aan op mijn bestemming en dat met niet meer dan een uur vertraging. Ik hoorde wel al andere verhalen ook. Ze hebben een vrij duidelijke website om zelf je reservaties te maken. Weet dat op de website van Viazul steeds minder plaatsen beschikbaar zijn dan dat er werkelijk zijn. Het loont altijd de moeite om eens naar het busstation ter plaatse te gaan en de beschikbaarheid te checken.
De grootste nadelen voor mij zijn dat je niet kan stoppen waar jij dat wenst, hun stations niet altijd in of dichtbij het centrum liggen en je dus nog eens een dure taxirit moet betalen. Dat laatste heb je bij de colectivos niet.

Een andere optie is een kantoor van Cubatur, Cubanacan of een ander aan de staat gebonden touroperator binnen te wandelen en daar je ticket naar je volgende bestemming te boeken. Zij bieden niet alleen dure activiteiten aan maar ook bustransport. Behoorlijk gemakkelijk, comfortabel en veilig maar met beperkt avontuurgehalte.

4. Met een taxi door Cuba

Prijs: ✮✮✮✮✰ - Avontuur: ✮✮✰✰✰

Stel dat je toch strandt in het busstation zonder je zitje op de Viazul dan zijn er gelukkig nog steeds altijd andere maar duurdere alternatieven. Eerst en vooral zijn buiten aan het busstation altijd taxichauffeurs op zoek naar passagiers om op hun volgende bestemming te brengen. Een iets duurdere affaire maar uiteraard best comfortabel. De prijs per persoon daalt uiteraard als je met meerdere personen een rit kan delen. Tenzij je op avontuurlijke honeymoon bent, zou ik absoluut opteren voor deze optie. De meeste chauffeurs zullen ook wel proberen om hun auto vol te krijgen alvorens ze vertrekken. Dit is echter niet te verwarren met de colectivos, een vervoersmiddel dat ook door de Cubanen wordt gebruikt.  

5. Cozy in de colectivos

Prijs: ✮✮✰✰✰ - Avontuur: ✮✮✮✰✰

Alles wat als transport kan dienen, kan een colectivo genoemd worden. Verwacht je aan gewone auto’s, camions getransformeerd tot bus, bussen met schoolbanken, your favorite oldtimer …. je kan het zo gek niet bedenken of het rijdt rond in Cuba. Avontuur verzekerd, comfort vaak ver te zoeken. Contact met lokale bevolking een feit. Pech onderweg zal je wel minstens éénmaal tijdens je reis treffen. Dan heb ik maar één advies: watch & learn hoe een Cubaan hier mee omgaat!

Ofwel vraag je in je accommodatie om een colectivo te bellen en pikken zij daar een graantje van mee ofwel vraag je naar de dichtstbijzijnde standplaats (piquera) en ga je daar zelf onderhandelen. Hier vertrekt de colectivo wanneer die vol zit dus je gaat best op de drukke uren naar daar. Meestal ‘s morgens of rond de middag afhankelijk van je bestemming. Colectivos zetten je ook af op het adres dat je wenst en dat vind ik persoonlijk een groot voordeel. In de grotere steden zijn er trouwens ook colectivos die een vast traject afleggen en waar je voor heel weinig geld overal in de stad geraakt. En weinig daar bedoel ik minder dan 1 CUC mee. Je kan altijd aan je casa-eigenaar vragen waar die vertrekken of welke route ze volgen. Transport in Cuba hoeft niet altijd duur te zijn.  

Op langere of toeristische trajecten zal je ook altijd ‘colectivos para turistas’ hebben en dan is het zeker dat je zonder één local op de bus zit. Meestal zijn dat de colectivos die je via je accommodatie regelt. De prijzen zijn hier dan ook duurder maar een gouden regel: over alles kan genegotieerd worden in Cuba! 

Goed om weten: het tekort aan brandstof en de wetten die constant wijzigen rond transport of het al dan niet hebben van een licentie van dit of dat, zorgen ervoor dat transport in Cuba niet altijd betrouwbaar is, prijzen enorm kunnen schommelen en het aanbod aan colectivos of taxi’s van dag tot dag kan veranderen. Eso es Cuba! 

Een verschil van 10 CUC voor een taxi op één dag tijd

Vanuit Trinidad kan je een colectivo nemen richting Playa Ancon en dit normaal voor 5 CUC per persoon. Stel dat ik die prijs gisteren betaalde. Gewapend met een fles rum, bikini en strandlaken ga ik vandaag opnieuw op zoek naar mijn colectivo. Ik had wel al iets horen waaien over een verplichte licentie die taxichauffeurs binnenkort zullen nodig hebben als ze nog toeristen willen vervoeren maar zoals dat vaak gaat, had niemand een idee wanneer dat effectief ook zou zijn. Vandaag dus.

Dat is dan 15 CUC hermosa! Voor iedereen samen, ja toch? Vergeet het. En de prijs voor de hele wagen zou 60 CUC zijn. De bus die op vaste uren vertrekt, had ik uiteraard gemist dus dat was geen optie. En ik moest en zou naar het strand gaan. Ik heb nog een uur liggen zoeken naar andere sympathisanten om een taxi met me te delen. Ja, zelfs getwijfeld of ik niet met de fiets naar daar zou gaan maar gelukkig kwam een groep Italianen op me af en bolden we samen richting strand. Reden van de prijsverhoging? De licentie dus, die slechts 600 CUC per jaar kost en die uiteraard geen enkele Cubaan zo maar meteen uit zijn hoed tovert. Meer dan de helft van de Cubanen met auto blijft dus thuis en de anderen zien hun profijt en jagen de prijs de hoogte in.  

Zo heb je dus een idee hoe de Cubaanse regering zo maar regels en wetten kan opleggen met desastreuze gevolgen voor lokale families. En het feit dat jij natuurlijk minder makkelijk op je bestemming geraakt. Maar net dat maakt Cuba zo interessant.

Mijn favoriete manier om door Cuba te reizen? 

Een eigen wagen is voor mij belangrijk omdat ik zo absolute vrijheid en flexibiliteit geniet. Maar financieel enkel haalbaar als ik niet alleen reis.

Als reizen met eigen auto niet kan, kies ik graag voor afwisseling. Mijn reizen zijn dan ook vaak een aaneenschakeling van verschillende transportmiddelen en ja, ik sponsor de Cubaanse staat ook. Op reis naar Cuba gaan zonder dat te doen, gaat niet. En mocht je die manier toch vinden, gelieve mij dat dan zo snel mogelijk te melden please! 

Ik zit liefst onder de locals voor een praatje om up to date te blijven van het reilen en zeilen op Cuba. Daarom is elke reis die ik maak altijd opnieuw op ontdekking gaan. Ik zit de ene dag in een te koude air gekoelde bus, en een ander traject kan me dan weer diverse lichaamskwalen bezorgen dankzij de meest oncomfortabele rit ever. Waar je me nooit meer in krijgt of toch niet voor een hele reis, zijn de door de overheid aangeboden bussen. Dat is meteen ook de manier die ik afraad. Zo zal je Cuba niet leren kennen.

Ben je nu helemaal het noorden kwijt? Excuus! Dat was alvast niet mijn bedoeling!

Praat je dit liever allemaal eens met me door om te zien welke stijl bij jou past, contacteer me!

Ik luister met plezier naar je en deel mijn kennis graag!